وقتى که على عليه‏السلام به خلافت رسيد در حدود 35 سال از زمان حکومت پيامبر صلى الله‏عليه‏و‏آله مى گذشت. در طى اين مدت، رفته رفته اصول اوليه اقتصادى که توسط پيامبر صلى الله‏عليه‏و‏آله پايه گذارى شده بود، مندرس شده و بى عدالتى ها و ظلم‏هاى فراوانى حادث شده، و بسيارى از اصول عدالتخواهانه پيامبر صلى الله‏عليه‏و‏آله تعطيل گشته بود. اميرالمؤمنين عليه‏السلام اولاً با بيان خويش، اين انحرافات را تشريح کرده و به تبيين اصول اقتصاد اسلام پرداختند، ثانياً به طور عملى به جنگى تمام عيار با بى عدالتى ها برخاستند و در آخر نيز در همين راه شهيد شدند. براى شناخت هرچه بهتر اصول اقتصادى على عليه‏السلام در نهج‏البلاغه، قبلاً بايد شناختى مختصر از سيستم اقتصادى جامعه اسلامى و جريان امور توليد و توزيع و کسب درآمد در آن زمان داشته باشيم. با شناخت مختصر نظام اقتصادى عصر پيامبر صلى الله‏عليه‏و‏آله و خلفاء بهتر مى توانيم سيره عملى و نظرى على عليه‏السلام را درک نموده، انحراف موجود را شناخته و بدانيم که اقدامات اميرالمؤمنين عليه‏السلام در اصلاح اين انحرافات چه بوده و چه کسانى با آن به مخالفت پرداخته‏اند.عدل، بيت‏المال، قطايع، عطا، مال، حق، اسوه، أثرة، انفال، فى ء، خراج، عشور، زکات، خمس.چکيده:اميرالمؤمنين عليه‏السلام اولين و تنها فردى از ائمه است که به خلافت رسيد و اين امکان برايش فراهم شد تا عدالت را (ولو به مدت اندک) به اجرا گذاشته و همچنين به تبيين آن بپردازد. در اين مدت کوتاه ايشان آن چنان بنيان نظرى و عملى براى عدالت بنا نهادند که در تاريخ پندآموز و نمونه است. وقتى که على عليه‏السلام به خلافت رسيد در حدود 35 سال از زمان حکومت پيامبر صلى الله‏عليه‏و‏آله مى گذشت. در طى اين مدت، رفته رفته اصول اوليه اقتصادى که توسط پيامبر صلى الله‏عليه‏و‏آله پايه گذارى شده بود، مندرس شده و بى عدالتى ها و ظلم‏هاى فراوانى حادث شده، و بسيارى از اصول عدالتخواهانه پيامبر صلى الله ‏عليه‏ و‏آله تعطيل گشته بود. اميرالمؤمنين عليه‏السلام اولاً با بيان خويش، اين انحرافات را تشريح کرده و به تبيين اصول اقتصاد اسلام پرداختند، ثانياً به طور عملى به جنگى تمام عيار با بى عدالتى ها برخاستند و در آخر نيز در همين راه شهيد شدند.براى شناخت هرچه بهتر اصول اقتصادى على عليه‏السلام در نهج‏البلاغه، قبلاً بايد شناختى مختصر از سيستم اقتصادى جامعه اسلامى و جريان امور توليد و توزيع و کسب درآمد در آن زمان داشته باشيم. با شناخت مختصر نظام اقتصادى عصر پيامبر صلى الله‏عليه‏و‏آله و خلفاء بهتر مى توانيم سيره عملى و نظرى على عليه‏السلام را درک نموده، انحراف موجود را شناخته و بدانيم که اقدامات اميرالمؤمنين عليه‏السلام در اصلاح اين انحرافات چه بوده و چه کسانى با آن به مخالفت پرداخته‏ اند