وقتى که على عليهالسلام به خلافت رسيد در حدود 35 سال از زمان حکومت پيامبر صلى اللهعليهوآله مى گذشت. در طى اين مدت، رفته رفته اصول اوليه اقتصادى که توسط پيامبر صلى اللهعليهوآله پايه گذارى شده بود، مندرس شده و بى عدالتى ها و ظلمهاى فراوانى حادث شده، و بسيارى از اصول عدالتخواهانه پيامبر صلى اللهعليهوآله تعطيل گشته بود. اميرالمؤمنين عليهالسلام اولاً با بيان خويش، اين انحرافات را تشريح کرده و به تبيين اصول اقتصاد اسلام پرداختند، ثانياً به طور عملى به جنگى تمام عيار با بى عدالتى ها برخاستند و در آخر نيز در همين راه شهيد شدند. براى شناخت هرچه بهتر اصول اقتصادى على عليهالسلام در نهجالبلاغه، قبلاً بايد شناختى مختصر از سيستم اقتصادى جامعه اسلامى و جريان امور توليد و توزيع و کسب درآمد در آن زمان داشته باشيم. با شناخت مختصر نظام اقتصادى عصر پيامبر صلى اللهعليهوآله و خلفاء بهتر مى توانيم سيره عملى و نظرى على عليهالسلام را درک نموده، انحراف موجود را شناخته و بدانيم که اقدامات اميرالمؤمنين عليهالسلام در اصلاح اين انحرافات چه بوده و چه کسانى با آن به مخالفت پرداختهاند.عدل، بيتالمال، قطايع، عطا، مال، حق، اسوه، أثرة، انفال، فى ء، خراج، عشور، زکات، خمس.چکيده:اميرالمؤمنين عليهالسلام اولين و تنها فردى از ائمه است که به خلافت رسيد و اين امکان برايش فراهم شد تا عدالت را (ولو به مدت اندک) به اجرا گذاشته و همچنين به تبيين آن بپردازد. در اين مدت کوتاه ايشان آن چنان بنيان نظرى و عملى براى عدالت بنا نهادند که در تاريخ پندآموز و نمونه است. وقتى که على عليهالسلام به خلافت رسيد در حدود 35 سال از زمان حکومت پيامبر صلى اللهعليهوآله مى گذشت. در طى اين مدت، رفته رفته اصول اوليه اقتصادى که توسط پيامبر صلى اللهعليهوآله پايه گذارى شده بود، مندرس شده و بى عدالتى ها و ظلمهاى فراوانى حادث شده، و بسيارى از اصول عدالتخواهانه پيامبر صلى الله عليه وآله تعطيل گشته بود. اميرالمؤمنين عليهالسلام اولاً با بيان خويش، اين انحرافات را تشريح کرده و به تبيين اصول اقتصاد اسلام پرداختند، ثانياً به طور عملى به جنگى تمام عيار با بى عدالتى ها برخاستند و در آخر نيز در همين راه شهيد شدند.براى شناخت هرچه بهتر اصول اقتصادى على عليهالسلام در نهجالبلاغه، قبلاً بايد شناختى مختصر از سيستم اقتصادى جامعه اسلامى و جريان امور توليد و توزيع و کسب درآمد در آن زمان داشته باشيم. با شناخت مختصر نظام اقتصادى عصر پيامبر صلى اللهعليهوآله و خلفاء بهتر مى توانيم سيره عملى و نظرى على عليهالسلام را درک نموده، انحراف موجود را شناخته و بدانيم که اقدامات اميرالمؤمنين عليهالسلام در اصلاح اين انحرافات چه بوده و چه کسانى با آن به مخالفت پرداخته اند